Άρθρο στην Εφημερίδα των Συντακτών «Η κοινωνική πολιτική»

2019/05/20
Άρθρο στην Εφημερίδα των Συντακτών "Η κοινωνική πολιτική"

Έχουμε συνηθίσει να ταυτίζουμε την κοινωνική πολιτική των δήμων με την κοινωνική αλληλεγγύη που απευθύνεται στις ευάλωτες ομάδες. Πράγματι η οικονομική κρίση και οι προσφυγικές ροές επέβαλαν άμεσα μέτρα ανακούφισης -και συχνά επιβίωσης- για μεγάλες ομάδες των κατοίκων που βίωναν την ακραία φτώχεια και τον κίνδυνο έλλειψης στέγης.

Στον Δήμο Αθηναίων προσελκύσαμε πόρους, δημιουργήσαμε δομές (Κόμβος Αλληλεγγύης, Job center) και αναπτύξαμε προγράμματα σε τομείς, όπως η σίτιση (συσσίτιο), η διανομή τροφίμων (20.000 οικογένειες), η στέγαση (320 διαμερίσματα για πρόσφυγες), η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας (αναβάθμιση δημοτικών ιατρείων σε πολυδύναμα) και η κοινωνική υποστήριξη (δύο Κέντρα Κοινότητας).

Ομως, η αντιμετώπιση των κοινωνικών ανισοτήτων και του κοινωνικού αποκλεισμού δεν εξαρτώνται μόνο από τις συγκεκριμένες (και συχνά παραγνωρισμένες στην ιεραρχία των δημοτικών πολιτικών) κοινωνικές παρεμβάσεις όπως οι παραπάνω. Εξαρτώνται και από πολλές άλλες δημοτικές πολιτικές, οι οποίες μπορεί, εκ πρώτης όψεως, να φαίνονται άσχετες με τα κοινωνικά, όμως έχουν έναν μεγάλο, συχνά άρρητο, κοινωνικό αντίκτυπο.

Και φυσικά δεν αμφισβητείται ο κοινωνικός, θετικός ή αρνητικός, αντίκτυπος που έχουν πολιτικές του κεντρικού κράτους, όπως η φορολογική πολιτική (αφορολόγητο, προοδευτικότητα συντελεστών κ.λπ.), η εκπαιδευτική πολιτική (δωρεάν υποχρεωτική παιδεία), η πολιτική υγείας (δημόσιος χαρακτήρας) και το ασφαλιστικό (κριτήρια συνταξιοδότησης). Ομως αυτές είναι εθνικές πολιτικές!

Ποιες όμως είναι οι δημοτικές πολιτικές που πρέπει να αποτιμηθούν ως προς τον κοινωνικό τους αντίκτυπο; Και φυσικά, αν υπάρχει η πολιτική βούληση, να σχεδιαστούν λαμβάνοντας υπ’ όψιν τους κοινωνικούς στόχους, ενσωματώνοντας διατάξεις και μέτρα που αμβλύνουν τις ανισότητες και ενδυναμώνουν τους αδύναμους; Τέσσερις τομείς προσφέρονται άμεσα για τέτοιες προσεγγίσεις:

  • 1. Τα πολιτιστικά αγαθά είναι κοινωνικά αγαθά. Δεν χρειάζονται επιχειρήματα για να αποδεχθούμε ότι οι όροι, οι χώροι, οι τρόποι παραγωγής και προσφοράς των πολιτιστικών δράσεων (αλλά και των ευκαιριών άθλησης) έχουν άμεσο κοινωνικό αντίκτυπο.
  • 2. Ο δημόσιος χώρος είναι κοινωνικό αγαθό και η πρόσβαση σε αυτόν προτεραιότητα κάθε δημοτικής αρχής. Τα πάρκα οι πλατείες, οι ελεύθεροι πεζόδρομοι και η ασφάλεια μετακίνησης αποτελούν στοιχεία του πλούτου της πόλης που πρέπει να μπορούν να απολαμβάνουν όλοι και όλες, χωρίς φυσικά ή κοινωνικά εμπόδια.
  • 3. Οι δημοτικές συγκοινωνίες μπορούν να ενώσουν τις φτωχές γειτονιές της πόλης με το κέντρο ή με τις άλλες γειτονιές και να μειώσουν το κόστος μετακίνησης, αναβαθμίζοντας την ποιότητα ζωής και την κίνηση στην πόλη για όλους τους κατοίκους.
  • 4. Τα δημοτικά τέλη αποτελούν μετρήσιμους οικονομικούς πόρους που μπορούν να προσαρμόζονται στα εισοδήματα των πολιτών, ώστε να αμβλύνουν τις ανισότητες και να ανακουφίζουν τους οικονομικά αδύναμους.

Αυτές και πολλές άλλες πολιτικές του δήμου μπορούν να σχεδιαστούν με τρόπο ώστε να μη λειτουργούν απλά ως δημοτικές πολιτικές, αλλά ως εργαλεία κοινωνικής ανάπτυξης της πόλης, χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς.

Γιατί η ευημερία της πόλης εξαρτάται από την ευημερία όλων μας!

*Αντιδήμαρχος Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Πρόνοιας και Ισότητας (Δήμος Αθηναίων), αν. καθηγήτρια Κοινωνικής Πολιτικής (Πάντειο Πανεπιστήμιο), υποψήφια δημοτική σύμβουλος στον Δήμο Αθηναίων με τον Παύλο Γερουλάνο και τον συνδυασμό «Αθήνα Είσαι Εσύ»