Συμμετοχή στη Διαδικτυακή εκδήλωση “Φύλο, πολιτική, δημοκρατία” με αφορμή τη μελέτη του Κέντρου Διοτίμα για το ΙΝΠ «Έμφυλες και διαθεματικές διαστάσεις της πολιτικής συμμετοχής και εκπροσώπησης: θεωρητικές προσεγγίσεις και προτάσεις πολιτικής» (9/2/2022).

2022/02/09

Το βίντεο με την ομιλία διατίθεται ηλεκτρονικά:

https://poulantzas.gr/fylo-politiki-dimokratia-vinteo-paremvaseis/?fbclid=IwAR2WR2sLqjs09E9I-km5dg1_dP6XJrHcrxrdTB9G4utaeHYQ22zm1s4FgsI

Η Μαρία Στρατηγάκη σχολίασε τρείς ενότητες της μελέτης δίνοντας παραδείγματα από την πολύχρονη εμπειρία της στην πολιτική και συγκεκριμένα από την ενεργή συμμετοχή της για είκοσι χρόνια σε κόμματα της ανανεωτικής αριστεράς και την ανάληψη θέσεων πολιτικής ευθύνης (Γενική Γραμματέας Ισότητας των Φύλων και Αντιδήμαχος Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Πρόνοιας και Ισότητας στο Δήμο Αθηναίων ως ανεξάρτητη).

Αρχικά αναφέρθηκε στον ανδροκεντρισμό σημειώνοντας ενδεικτικά περιστατικά που αποδεικνύουν τη διαχρονικότητα του φαινομένου αλλά και την εφευρετικότητα στις μεθόδους με τις οποίες περιθωριοποιείται ανώδυνα η παρουσία των γυναικών στην πολιτική. Ως προς τις υποχρεωτικές ποσοστώσεις δήλωσε ότι πάντα τις θεωρούσε πολύτιμο εργαλείο, όπως άλλωστε έχει δείξει η διεθνής εμπειρία και επισημαίνει η μελέτη του Κέντρου Διοτίμα. «Πάντα εναντιωνόμασταν σθεναρά στα επιχειρήματα εναντίον τους που ερχόντουσαν προφανώς και από γυναίκες. Στους άνδρες ήταν συχνά πιο δύσκολο να τις αμφισβητήσουν, απλά ήθελαν να τις καθηλώσουν σε χαμηλά επίπεδα. Οι αντιρρήσεις των γυναικών ήταν δύο προελεύσεων. Η  πρώτη ήταν από γυναίκες που θεωρούσαν ότι υποβαθμίζεται η αξία τους αν εκλέγονταν με ποσόστωση. Δεν είχαν καταλάβει ότι η πολιτική δεν λειτουργούσε με αξιοκρατικά κριτήρια, τουλάχιστον ως προς το φύλο. Οι άλλες, από αντίθετη σκοπιά, ήξεραν πολύ καλά πώς λειτουργεί η πολιτική αλλά θεωρούσαν το φύλο ως ουσιοκρατικό χαρακτηριστικό και ως εκ τούτου δε θα έπρεπε να βασίζονται σε αυτό οι πολιτικές. Την πρώτη αντίδραση θα την ονόμαζα άγνοια κινδύνου και την δεύτερη επιστημονικό ελιτισμό. Ευτυχώς πλέον με την εισαγωγή του προσδιορισμού «προσωρινό μέτρο» καθησύχασαν όλες και δεν υπάρχουν πλέον αντιστάσεις.»

Το δεύτερο θέμα στο οποίο αναφέρθηκε η ομιλήτρια ήταν η βία στην πολιτική σημειώνοντας περιστατικά των τελευταίων δέκα χρόνων που έχουν συμβεί στον κατεξοχήν χώρο που επιτελείται το δημοκρατικό πολίτευμα, δηλαδή το κοινοβούλιο. «Ο σεξισμός στο δημόσιο λόγο και η έμφυλη βία στην πολιτική, όπως επίσης επισημαίνεται με επιτυχία στη μελέτη, είναι αλληλένδετες και ανατροφοδοτούμενες έννοιες και πρακτικές.»

Το τρίτο ζήτημα που σχολίασε αφορά το δεύτερο μέρος της μελέτης, τις προτάσεις και δράσεις για την ενίσχυση της ορατότητας γυναικών/θηλυκοτήτων και την αντιμετώπιση του αποκλεισμού τους από την πολιτική. «Προφανώς η γενικότερη ισότητα των φύλων επηρεάζει θετικά και την συμμετοχή των γυναικών στην πολιτική ζωή. Όμως αυτό γίνεται αργά και βασανιστικά μέσω της γενικότερης επίδραση της ισότητας των φύλων στις στάσεις και τις πρακτικές νοοτροπίες των ανθρώπων. Πιστεύω ότι πολλές γυναίκες είναι έτοιμες από καιρό για την πολιτική και δεν χρειάζονται ούτε επιμορφωτικά σεμινάρια ούτε υποστηρικτικές δομές. Είναι πολύ περισσότερες από όσες μπορεί να αξιοποιηθούν σε ένα αντιπροσωπευτικό πολιτικό σύστημα στο οποίο η πολιτική βρίσκεται στην κορυφή της πυραμίδας της πολιτικής κοινωνικής και οικονομικής εξουσίας. Ισχυρίζομαι ότι στην πολιτική απαιτούνται πιο ριζικά και αποτελεσματικά μέτρα και ουσιαστικού και συμβολικού χαρακτήρα. Ο χώρος της πολιτικής απολαμβάνει προφανώς μιας μεγάλης δημοσιότητας και ως εκ τούτου διαμορφώνει στερεότυπα και συνειδήσεις πολύ ταχύτερα από ότι άλλοι τομείς όπως η αγορά εργασίας και η εκπαίδευση για παράδειγμα. Έτσι μέσω της πολιτικής μπορεί να επιταχυνθεί η ισότητα. Όχι όμως  το αντίθετο.»

Η Μαρία Στρατηγάκη τόνισε ότι, βάσει και της προσωπικής της εμπειρίας, δύο είναι οι παράγοντες που πρέπει να αποτελέσουν την αιχμή του δόρατος για τη συμμετοχή των γυναικών στην πολιτική: η πολιτική βούληση της ηγεσίας και η οργάνωση και συσπείρωση των φεμινιστριών στο κόμμα, με απόλυτη προτεραιότητα το έμφυλο ζήτημα έναντι των άλλων μικροκομματικών συσχετισμών, ώστε να δημιουργηθεί πίεση και να διευκολυνθεί η πολιτική βούληση.

Κλείνοντας σημείωσε: «Στην μεταπολίτευση είχαμε το σύνθημα “το προσωπικό είναι πολιτικό”. Σήμερα ίσως είναι ώρα να πούμε το “πολιτικό είναι προσωπικό” για να δείξουμε ότι η πολιτική μπορεί να γίνει οικεία ασχολία για όλες και όχι μόνον για όλους, μια προσωπική μας υπόθεση, για να αντιδράσουμε στην βία στην πολιτική όπως αντιδράμε στη βία μέσα στο σπίτι και παράλληλα να συμβάλλουμε στην άρση της διχοτόμησης δημόσιου/ιδιωτικού.»