Άρθρο στην εφημερίδα » Το ΒΗΜΑ»: «ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟ «ΤΕΡΑΣ» ΤΗΣ ΕΜΦΥΛΗΣ ΒΙΑΣ»

2021/12/24
Άρθρο στην εφημερίδα " Το ΒΗΜΑ": "ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟ "ΤΕΡΑΣ" ΤΗΣ ΕΜΦΥΛΗΣ ΒΙΑΣ"

Τα «κέρδη» από την επίδραση του ελληνικού #metoo και όσα πρέπει ακομα να γίνουν- Γιατί δεν πρέπει να χαθεί κια αυτή η ευκαιρία – Η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης και οι δράσεις απο οργανισμούς και μη κυβερνητικές οργανώσεις.

Συμπληρώνεται ένας χρόνος από την τολμηρή αποκάλυψη της Σοφίας Μπεκατώρου η οποία πυροδότησε πολλές ακόμα καταγγελίες για σεξουαλικές επιθέσεις και παρενοχλήσεις στους χώρους, κυρίως, του αθλητισμού και της τέχνης. Είναι πλέον γνωστό ότι η σεξουαλική παρενόχληση είναι η πιο διαδεδομένη μορφή έμφυλης βίας που είναι συχνά κοινωνικά ανεκτή και δεν καταγγέλλεται αλλά μένει βαθιά ριζωμένη στην συνείδηση των θυμάτων επηρεάζοντας την εργασία αλλά και τη ζωή τους. Ας δούμε όμως, τι έχουμε κερδίσει ως κοινωνία από αυτήν την υπόθεση την χρονιά που πέρασε και ποια κενά εξακολουθούν και υπάρχουν ώστε να περιορισθεί η σεξουαλική παρενόχληση στους χώρους που εργαζόμαστε, ζούμε και δραστηριοποιούμαστε.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ

Το βασικότερο «κέρδος» είναι η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης και του δημοσιογραφικού και πολιτικού λόγου για την έμφυλη βία. Σε αυτό συνέβαλε η αύξηση της ενδοοιογενειακής βίας το 2020 λόγω του παρατεταμένου εγκλεισμού. Ο μεγάλος αριθμός των γυναικοκτονιών και η καταδίκη ορισμένων δραστών «βοήθησε» επίσης στο γεγονός ότι τα ΜΜΕ και τα πολιτικά κόμματα αντιμετωπίζουν με λιγότερη δυσπιστία τις καταγγελίες για σεξουαλική παρενόχληση. Μπορεί η Σοφία Μπεκατώρου να μην έφθανε στο σημείο να μιλήσει τον Ιανουάριου του 2021 αν δεν είχε προηγηθεί η πανδημία και η δίκη των δολοφόνων της Ελένης Τοπαλούδη. Ο τύπος λοιπόν πλέον δεν «μας βιάζει άλλη μια φορά» όπως λέγαμε στο σύνθημα του μεταπολιτευτικού γυναικείου κινήματος διεκδικώντας τον νόμο για τον βιασμό!

Στη θετική επίδραση του ελληνικού metoο οφείλουμε πολλές συντονισμένες αντιδράσεις από οργανισμούς και μη κυβερνητικές οργανώσεις. Ας αναφέρουμε ενδεικτικά:

Στον Δήμο Αθηναίων το Δημοτικό Συμβούλιο ψήφισε ομόφωνα ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα (που πρότεινε η παράταξη του Παύλου Γερουλάνου) για την πρόληψή και αντιμετώπιση της σεξουαλικής παρενόχλησης στον Δήμο, από και προς εργαζομένους/ες, αιρετούς/ές, και κατοίκους που προσέρχονται στους δημοτικούς χώρους. Το πρόγραμμα στη συνέχεια υιοθετήθηκε και από άλλους δήμους της χώρας.

Στον χώρο των Πανεπιστημίων δημοσιοποιήθηκαν περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης κυρίως από το διδακτικό προσωπικό προς τις φοιτήτριες, γεγονός που πυροδότησε την επεξεργασία πρωτοκόλλων αντιμετώπισης των καταγγελιών σε όλα τα ΑΕΙ που διαθέτουν Επιτροπές Ισότητας των Φύλων. Σύντομα θα υπάρχουν προγράμματα αντιμετώπισης σε όλα τα ΑΕΙ μιας που αυτό αποτελεί πλέον προϋπόθεση για τη υποβολή ερευνητικών προτάσεων για χρηματοδότηση από το Horizon Europe.

Σαφή πρόθεση να ερευνήσει το θέμα και να αναπτύξει πολιτικές εκφράζει και η πρωτοβουλία του Πολύκεντρου της ΑΔΕΔΥ να εκπονήσει έρευνα στο δημόσιο τομέα. Την έρευνα αναλάβαμε ομάδα του Παντείου και προγραμματίζουμε να την ολοκληρώσουμε τους επόμενους μήνες.

Όμως και στον χώρο των μη κυβερνητικών οργανώσεων υπήρξε έντονη δραστηριοποίηση. Η Αction Aid βασιζόμενη στην έρευνα «δεν είναι αυτή η δουλειά μας» που είχε κάνει πριν αναδειχθεί το ζήτημα στην επικαιρότητα, συνέχισε με το νέο πρόγραμμα Safe at Work που έχει στόχο την καταπολέμηση της σεξουαλικής παρενόχλησης μέσω νομικής συμβουλευτικής και εκπροσώπησης των θυμάτων, δημιουργίας εκπαιδευτικού υλικού και καμπάνιας ενημέρωσης του ευρέως κοινού.

Τέλος, η πρωτοβουλία #MeNow_MeToo, που μόλις ξεκίνησαν το Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας και η Σοφία Μπεκατώρου, στοχεύει στην «διασύνδεση» επιζωσών που κακοποιήθηκαν στο ίδιο πλαίσιο ή/και από τον ίδιο δράστη καθώς και στην άσκηση πίεσης για βελτίωση του συστήματος προστασίας και της πρόσβασης των θυμάτων στην δικαιοσύνη.

Και ενώ σημειώνονται κάποια θετικά βήματα στον δημόσιο λόγο, σε δημόσιους οργανισμούς και κυρίως στην κοινωνία των πολιτών, η κυβέρνηση κάνει κάποια βήματα ασταθή και ημιτελή. Το Φεβρουάριο έβαλε σε λειτουργία την ιστοσελίδα metoogreece.gr για να συλλέγει «όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για θέματα σεξουαλικής παρενόχλησης, κακοποίησης και εξουσιαστικής βίας και τις δράσεις καταπολέμησής τους». Δεν γνωρίζουμε ποια ήταν τα αποτελέσματα της κίνησης αυτής και αν έγιναν καταγγελίες.

«ΑΔΥΝΑΜΕΣ» ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ

Στον τομέα της κύριας αρμοδιότητας της κυβέρνησης, τις προτάσεις βελτίωσης του νομοθετικού πλαισίου, διαπιστώσαμε μια χαμένη ευκαιρία: Η Κύρωση της Σύμβασης της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας Νο.190 για την παρενόχληση στον κόσμο της εργασίας είναι ημιτελής. Εγινε μαζί με άλλα θέματα σε ένα νόμο του Υπουργείου Εργασίας, χωρίς να ληφθούν υπόψιν οι προηγούμενοι νόμοι και οι ισχύοντες ορισμοί της ΕΕ. Περιορίσθηκε κυρίως στον ιδιωτικό τομέα αφήνοντας στις καλένδες (σε Υπουργική Απόφαση) τις εξειδικευμένες διατάξεις για το δημόσιο τομέα.

Όλες οι ελλείψεις επισημάνθηκαν εμφατικά στην δημόσιο διαβούλευση με τις γυναικείες οργανώσεις που οργάνωσε η Εθνική Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Ο άγονος κατακερματισμός των αρμοδιοτήτων ανάμεσα στα Υπουργεία υπερίσχυσε όταν απαιτείτο ενιαία αντιμετώπιση του ζητήματος στη χώρα με ρυθμίσεις που ενσωματώνουν στο ισχύον δίκαιο τις διεθνείς επιταγές και όχι απλά προσθέτουν μεταφρασμένες τις νέες ρυθμίσεις. Για παράδειγμα, το πειθαρχικό δίκαιο των δημοσίων υπαλλήλων δεν προσαρμόσθηκε ανάλογα, ούτε άλλωστε εντάχθηκαν σε αυτό οι ιδιαιτερότητες του παραπτώματος (γρήγορες ΕΔΕ, ενέργειες απομάκρυνσης των δραστών, προστασία των μαρτύρων κλπ).

Αν λοιπόν, η κυβέρνηση δεν αξιοποιήσει την εμπειρία των γυναικείων οργανώσεων που σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία μπορούν να εκπροσωπούν τα θύματα, η ενθάρρυνση των καταγγελιών από το κίνημα metoo θα πάει χαμένη. Λόγω της απογοήτευσης από ατελέσφορες πειθαρχικές διαδικασίες, ή λόγω της επαναθυματοποίησης των καταγγελουσών κατά την διερεύνηση, παραπομπή και εκδίκαση, ως να ήταν η σεξουαλική παρενόχληση ένα αδίκημα, όπως τα άλλα στα οποία δεν υπεισέρχονται προσωπικές και εργασιακές εξαρτήσεις και κατάχρηση εξουσίας.

Για να μην πάει χαμένη η φετινή χρονιά, ας συνειδητοποιήσουμε επίσης, όλοι και όλες ότι η μηδενική ανοχή δεν αφορά μόνον τους νόμους και τα πρωτόκολλα των οργανισμών. Αφορά και εμάς όταν γινόμαστε μάρτυρες σεξουαλικών εκβιασμών και πιέσεων προς τις συναδέλφισσες, ή τις φοιτήτριές μας και αντί να αντιδράσουμε αμέσως και αποτελεσματικά, απλά σιωπούμε.


Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο ΒΗΜΑ, 24/12/2021, σελίδα Α30.