Με αφορμή τις καμπάνιες που γίνονται κατα καιρούς για τους άστεγους του δρόμου, ας διευκρινίσουμε ορισμένες πλευρές του κοινωνικού αυτού προβλήματος: (α) το 2018 καταγράψαμε 353 άστεγους στο δρόμο στο δήμο Αθηναίων. Η συντριπτική πλειοψηφία ήταν άντρες, χρήστες ναρκωτικών ή αλκοόλ ή είχαν ψυχικά νοσήματα. (β) Οι περισσότεροι που βρίσκονται στο δρόμο γνωρίζουν ότι δεν μπορούν να γίνουν δεκτοί στις δομές και στα υπνωτήρια που λειτουργούν από το δήμο, το κράτος και τις ΜΚΟ γιατί δεν πληρούν της προϋποθέσεις: να μην έχουν ψυχικά και μεταδοτικά νοσήματα, να έχουν αστυνομική ταυτότητα, να απέχουν από ναρκωτικά, κ.ά. (γ) Οι αυστηρές ώρες εισόδου/ εξόδου και η τοποθεσία των υπνωτηρίων (συχνά μακριά από το κέντρο της πόλης) αποθαρρύνουν την εκούσια πρόσβαση σε αυτά και (δ) Η απομάκρυνση από το «πόστο» του άστεγου στο δρόμο για κάποιους από αυτούς σημαίνει επίσης την απώλεια του σημείου επαιτείας που ίσως κατέκτησαν με μεγάλη προσπάθεια.
Για όλους αυτούς τους λόγους χρειάζεται ριζική αλλαγή του τρόπου αντιμετώπισης της αστεγίας του δρόμου. Η εμπειρία της Νέας Υόρκης που μας μεταφέρθηκε από τους Bloomberg Associates, άμισθους συμβούλους της δημοτικής αρχής του Γιώργου Καμίνη, υπέδειξε μια νέα αντίληψη για τις δομές αστέγων: Να είναι στο κέντρο της πόλης και να μην βάζουν κανένα περιορισμό ή προϋπόθεση στους άστεγους, παρά μόνο τη μη χρήση ναρκωτικών και τη μη άσκηση βίας μέσα σε αυτές.
Με τέτοια υπνωτήρια, τα «ασφαλή καταφύγια (safe haven)», ο Δήμος της Νέας Υόρκης απομάκρυνε από τον δρόμο 12.000 άστεγους κατά τη θητεία του Μάικλ Μπλούμπερκ. Σε αυτά τα καταφύγια βρίσκουν ολοκληρωμένη φροντίδα η οποία εκτός από στέγη, τροφή και καθαριότητα, περιλαμβάνει υποστήριξη από κοινωνικούς επιστήμονες που τους προτρέπουν προς την απεξάρτηση και τους καθοδηγούν στην διευθέτηση ιατρικών, νομικών, διοικητικών ή εργασιακών προβλημάτων. Στόχος είναι να τους αποτρέψουν με κάθε τρόπο να γυρίσουν στον δρόμο.
Μετά από προσπάθειες ετών, στο δήμο της Αθήνας, 2018 σχεδιάσαμε το 2018 το πρώτο «ασφαλές καταφύγιο» στη χώρα με χρηματοδότηση του ΕΣΠΑ. Πιστεύω και ελπίζω ότι η νέα δημοτική αρχή θα προχωρήσει στην υλοποίησή του.
Είναι αυτονόητο ότι τα κοινωνικά προβλήματα, χρειάζονται κοινωνικές λύσεις. Και οι κοινωνικές λύσεις είναι έντασης εργασίας, των κοινωνικών επιστημόνων που αφού αποκτήσουν την εμπιστοσύνη του/της, θα πλησιάσουν τον καθένα και την καθεμιά ξεχωριστά για να τον/την πείσουν ότι έχει μόνο να κερδίσει, αν χρησιμοποιήσει το «ασφαλές καταφύγιο».
Οι κουβέρτες και τα κασκόλ, που μοιράζονται στο δρόμο, προφανώς εξυπηρετούν κάποιες άμεσες ανάγκες των αστέγων, δεν βοηθούν όμως, στο κρίσιμο «πέρασμα» από το δρόμο στον στεγασμένο, προστατευμένο χώρο. Αυτό αποτελεί πάνω από τη μισή «διαδρομή» για την επανένταξη των αστέγων, οποιοσδήποτε και αν είναι ο λόγος που βρίσκονται στο δρόμο. Και για να κάνουν αυτό το εκούσιο βήμα οι 353 άστεγοι της Αθήνας απαιτούνται δεκάδες street workers, των οποίων τις προσλήψεις απαγόρευσαν οι πολιτικές λιτότητας όλα αυτά τα χρόνια.
Μόνο έτσι μπορούμε να ελπίζουμε ότι δεν θα κοιμούνται πια συνάνθρωποί μας στις στοές και τις εισόδους των κτιρίων της πόλης.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στα ΝΕΑ 28/1/2020, σελ.42
